🌲 Celem zawodowym leśników jest prowadzenie racjonalnej i zrównoważonej gospodarki lasami Skarbu Państwa;

🌲 Na uprawie leśnej sadzi się 5 do 10 tysięcy drzew na hektar, w wieku dojrzałym na hektarze lasu mieści się nie więcej niż 100 – 200 dorosłych drzew, reszta musi zostać sukcesywnie usunięta;

🌲  Drzewostan dojrzały nie gwarantuje stabilności ani dodatniego bilansu w procesie pochłaniania dwutlenku węgla, dlatego musi zostać odnowiony. Nadrzędnym celem cięć rębnych w drzewostanie jest przemiana pokoleń i stworzenie optymalnych warunków wzrostu młodego lasu;

🌲 Drewno jest istotnym surowcem w pełni ekologicznym i odnawialnym, a jako materiał naturalny cieszy się znaczną popularnością i renomą. Dla Lasów Państwowych sprzedaż drewna jest jedynym źródłem finansowania prowadzonej działalności.

Z tytułowym pytaniem każdy z leśników spotkał się niejednokrotnie. Odpowiedzi, podobnie jak pytających i odpowiadających jest całe mnóstwo, bo i las nie jest prosty i ludzie bywają niełatwi... Czy to znaczy, że lepiej nie pytać? W żadnym wypadku. Wprost przeciwnie,  należy pytać, poszukiwać, wyciągać własne wnioski.

Dlaczego w ogóle leśnicy wycinają drzewa?

Najprostszą odpowiedzią na to pytanie byłoby stwierdzenie: bo do tego są powołani. Odpowiedź lakoniczna, trafna, ale bardzo niepełna. Lasy Państwowe są jednostką organizacyjną powołaną do gospodarowania mieniem Skarbu Państwa (a więc naszym wspólnym) w postaci lasów, które zajmują ponad ¼ terytorium Polski. Gospodarka ta, jak mówi stosowna ustawa, ma być „trwale zrównoważona” co oznacza ni mniej ni więcej, że ma zapewniać nieprzerwanie stały dostęp do wszystkich funkcji lasu. Po wielu dziesięcioleciach studiów leśnych, gremia naukowców i praktyków doszły do bardzo ogólnego wniosku, iż efekt ten osiągnie się najlepiej poprzez wyprzedzanie, wspomaganie lub inicjowanie procesów naturalnie zachodzących w ekosystemie leśnym. „Był las, nie było nas” - to skąd inąd znane powiedzenie ma w sobie wiele prawdy, ale niewielu z nas potrafi opisać jak wyglądał las gdy „nie było nas”. Las, który jest stanem dynamicznej równowagi pomiędzy wieloma elementami ekosystemu podlegał powolnym przemianom, w których miały miejsce fazy przypominające dzisiejsze drzewostany, ale miewał też okresy wielkoobszarowych rozpadów, gdzie nawet przez 100 lat w lesie było tylko martwe drewno. Czy taki las widzielibyśmy dziś chętnie? Czy w ramach modnego ostatnio postulatu „pozostawienia natury samej sobie” jesteśmy w stanie dopuścić całkowity rozpad drzewostanów na znacznej powierzchni i oczekiwanie nawet kilkudziesięciu lat na jego naturalne odrodzenie się? Państwo Polskie jako ustawodawca i właściciel lasu uznał, że na przeważającym obszarze nie. Stąd wynika konieczność prowadzenia poniższych działań.

Wszystkich drzew w lesie jeszcze nikt nigdy nie policzył.

To stare porzekadło, pewnie nie do końca prawdziwe, opisuje fakt, że liczba drzew w drzewostanie ciągle się zmienia. Leśnicy jednak i przyrodnicy są świadomi faktu, iż na przestrzeni lat, wraz z wiekiem drzewostanów liczba drzew spada znacznie. Dość powiedzieć, że leśnicy sądzą 5 do 10 tysięcy sadzonek na hektar lasu (w przypadku samosiewów liczba ta może być nawet 20 krotnie wyższa), a w wieku dojrzałym w drzewostanie pozostaje tych drzew 100 do 200 na hektar. Dzieje się tak dlatego, że drzewa zwiększając swoje rozmiary zwiększają również zapotrzebowanie na szeroko rozumianą przestrzeń życiową (nie tylko powierzchnię gruntu, ale również światło, wodę, składniki odżywcze). Tę naturalną w przyrodzie konkurencję pomiędzy drzewami wygrywają drzewa najsilniejsze, najdorodniejsze najzdrowsze. Pozostałe muszą ustąpić miejsca. W lesie naturalnym ma miejsce stopniowe obumieranie „słabszych”. Proces ten trwa długo i powoduje powstanie w drzewostanie pokładów martwego drewna. W lesie gospodarczym proces ten wyprzedza leśnik pozyskując drzewo, które wykazuje oznaki zamierania, póki jeszcze drewno tego drzewa nie ulegnie zniszczeniu i można je wykorzystać w celach gospodarczych. Są to tak zwane cięcia pielęgnacyjne. Tak je nazywamy gdyż ich celem jest stworzenie jak najlepszych warunków do wzrostu drzewom w lesie pozostającym. W cięciach tych mamy również możliwość kształtowania drzewostanu takim jaki w najlepszy sposób zapewni wszystkie stawiane przed nim wymagania a zatem, drzewostanu trwałego, zdrowego, zbudowanego z możliwie najdorodniejszych drzew.

Pozyskanie plonu.

W ten sposób po wielu latach pielęgnacji i wielu przemianach drzewostan dorasta do wieku dojrzałego. Leśnicy, którzy zakładali ten drzewostan z pewnością nie są już aktywni zawodowo z powodu upływu czasu. Przyrost wysokości drzew praktycznie się zatrzymuje, przyrost miąższości coraz bardziej spowalnia, drzewa zaczynają intensywną produkcję nasion, zaczyna postępować proces starzenia. Ilość pochłanianego  i zużywanego do fotosyntezy dwutlenku węgla zaczyna być mniejsza niż jego produkcja w procesie oddychania. W lesie naturalnym zaczyna się starzenie i powolny rozpad drzewostanu. Na jego „zgliszczach” po dziesięcioleciach powstanie nowy drzewostan. W lesie gospodarczym leśnicy, aby nie dopuścić do rozpadu, inicjują przemianę pokoleń. Rozpoczynają proces odnowienia lasu. Proces, który w terminologii leśnej nazywa się rębnią, a który nie jest niczym innym jak wytworzeniem poprzez odpowiednio zaprojektowane i wykonane w drzewostanie cięcia, właściwej przestrzeni i warunków do pojawienia się młodego, nowego pokolenia drzew. Drzew, które jeśli to tylko możliwe będą naturalnym potomstwem drzewostanu tu rosnącego, a w przeciwnym wypadku zostaną niezwłocznie zasadzone rękami leśników. W tym zabiegu pozyskiwany jest tak zwany plon, czyli drzewa najdorodniejsze i najokazalsze. Jednocześnie co najmniej 5 % powierzchni każdego odnawianego drzewostanu pozostawiane jest do naturalnej śmierci i rozpadu pełniąc ważne role biocenotyczne m.in. jako rezerwuar nasion, drewna martwego, miejsce bytowania wielu mikro- i makro- organizmów, osłona przed warunkami atmosferycznymi.

Po co nam w ogóle drewno.

Drewno jest materiałem o bardzo szerokim spektrum zastosowania. Począwszy od zastosowań energetycznych i produkcji celulozy (w tym papieru), poprzez rozmaite zastosowania w budownictwie począwszy od materiału konstrukcyjnego na wykończeniowym skończywszy, aż do zastosowania w szeroko pojętej sztuce czy kulturze. Drewno od zawsze towarzyszyło człowiekowi i w wielu wypadkach jest trudne do zastąpienia. Jako materiał naturalny jest bardzo cenione i pożądane. Przy tym wszystkim jest ono surowcem w pełni odnawialnym zaś odpady pochodzenia drzewnego dają się łatwo utylizować (tym łatwiej im mniej jest ono przetworzone). Dlatego potocznie mówi się, że drewno jest materiałem ekologicznym. Warto przyjrzeć się swojemu otoczeniu, zauważyć ten materiał i zadać sobie pytanie czy na pewno na tym miejscu lepsza byłaby stal, ceramika, plastik czy jeszcze inny materiał. Szeroko pojęty przemysł przerobu drewna jest ważną gałęzią naszej gospodarki. Polska jest jednym z liderów w produkcji mebli z drewna. Ważną gałęzią jest produkcja opakowań drewnianych, sklejek, płyt drzewnych. Stolarkę drzwiową i okienną „Made in Poland” spotkać można w wielu zakątkach świata. Wielu z nas uwielbia spędzać wieczory w blasku płonącego kominka. Do tego właśnie potrzebne jest drewno z naszych lasów.

Całość kosztów działalności Lasów Państwowych, począwszy od produkcji sadzonek w szkółkach leśnych oraz pielęgnacji i ochrony upraw  a na edukacji ekologicznej i kosztach udostępnienia lasu skończywszy, pokrywana jest właśnie ze sprzedaży drewna. Część przychodów ze sprzedaży drewna zasila również bezpośrednio budżet naszego kraju. Ponadto Lasy Państwowe są jednym z największych płatników podatków w Polsce że szczególnym uwzględnieniem zasilającego budżety samorządowe podatku gruntowego – źródłem tych środków również są dochody ze sprzedaży drewna.

Nie będzie nas, będzie las.

Wielu z nas nie lubi zmian. Był las, został wycięty – wielu tak się wydaje. To nie jest prawdą. Ustawowa zasada zachowania lasu stoi na straży jego trwałości. Las natomiast musi się przekształcać, musi się zmieniać, żeby mógł trwać. Często naszym problemem w dzisiejszym pędzącym świecie jest to, że spodziewamy się bardzo szybkich i wyraźnych efektów naszych działań. W przypadku lasów jest to niemożliwe. Okres odnowienia lasu w rębni złożonej może wynosić nawet 40 lat. Wiek dojrzałości drzewostanów wynosi 80 do 120 a nawet więcej lat. My leśnicy sami bardzo często ubolewamy nad faktem, że żaden z nas nie jest w stanie doczekać ostatecznych efektów swojej pracy.  Ale dokładamy wszelkich starań, angażujemy w to całą naszą wiedzę i umiejętności, aby zawsze był las, nawet jak nie będzie już nas.